Rusların Kafkasya’yı İstilası ve 21 Mayıs 1864 Büyük Çerkes Sürgünü
1533 – Rus Çarı IV. İvan tahta geçti. Ardından Ruslar güneye doğru yayılmaya başladı. 1552’de Kazan’ı, 1556’da ise Astrahan’ı istila eden Korkunç İvan, Kafkasya’ya yönelme fırsatını elde etti.
1682 – I. (Deli) Petro tahta geçti. Rusya sıcak denizlere inmeyi stratejik hedef olarak benimsedi.
1711 – Rusların Kafkasya’ya yönelik saldırıları başladı. Kafkasya’da kaleler inşa ederek ve Rus Kazaklarını yerleştirerek askerî tahkimata hız verdi.
Çarlık ordusu ekinleri ve ağaçları yakıyor, köyleri ateşe veriyordu. Hedef Kafkasya’da tam bir etnik temizlik idi!
1785 – Kafkasya’nın doğusunda İmam Mansur önderliğinde ilk toplu direniş başladı. Ardından İmam Gazi Muhammed gazavat çağrısı yaptı.
1859 – İmam Hamzat’ın ardından İmam Şamil’in işgalci Ruslara karşı çeyrek asır yürüttüğü efsanevi mücadele mağlubiyetle sonuçlandı.
1860 – Batı Kafkasya’yı işgal girişimini yoğunlaştıran Çarlık, Çerkesleri büsbütün kırma, sağ kalanları Osmanlı topraklarına sürme planını uyguladı.
Çarlık rejimine göre “Çerkesleri boyun eğdirmenin tek yolu onları tamamen imha etmek” idi!
1864 – Karadeniz kıyısına sürülen Çerkesler; Anapa, Novorosisk, Tuapse ve Soçi limanlarından gemilere bindirilerek farklı Osmanlı limanlarına taşındı.
Sürgün sırasında Çerkes nüfusun yarısı açlıktan, dondurucu soğuktan ve salgın hastalıktan kırıldı!
2 milyon insan anavatanları Kafkasya’dan sürgün edildi. Sürgün kurbanlarının yarısı yollarda can verdi. Hayatta kalabilenler Osmanlı coğrafyasının farklı bölgelerine iskân edildi.